عقد ضمانت عقدی است که به واسطه آن شخصی به عنوان ضامن تعهد می کند که در صورتی که بدهکار اصلی بدهی خود را نپردازد ، آن را تقبل می کند و قانونا مسئول پرداخت آن است . عقد ضمانت یکی از عقود رایج و پر ریسک است . افراد معمولا به دلیل مشکلات و خطرات ناشی از این عقد ، از قبول ضمانت امنتاع می کنند . توصیه در قبول عقد ضمانت همیشه بر این بوده است که در صورتی ضامن کسی شوید که از پشتوانه مالی خود برای پرداخت بدهی مطمئن هستید . البته گاهی پیش می آید که به جای افراد ، کسان دیگری ضمانت را می پذیرند . یکی از مهمترین انواع ضمانت ، ضمانت نامه های بانکی است . ضمانت نامه بانکی ، ضمانتی است که از جانب بانک صادر می شود . ضمانت نامه های بانکی برای قراردادی کلان صادر می شوند و به دلیل اهمیتی که دارند داری مقررات خاصی هستند .

در این مقاله به بررسی تعریف ضمانت نامه بانکی ، ویژگی های ضمانت نامه بانکی و مندرجات ضمانت نامه بانکی می پردازیم .

” ضمانت نامه بانکی غیر قابل انتقال است “

ضمانت نامه بانکی چیست ؟

ضمانت نامه بانکی یک قرارداد ضمانت است که با درخواست مشتری به بانک منعقد می شود . مشتری که معمولا کارفرما و یا از صاحبان پروژه های کلان و یا دولت است از بانک درخواست ضمانت نامه بانکی می کند . اگر بانک با این درخواست موافقت کرد ، بانک ضامنِ مشتری می شود . به این ترتیب که بانک ضمانت می کند در صورتی که مشتری ( مضمون عنه یا کسی که به بدهی او ضمانت شده است ) تعهدات خود را که در ضمانتامه مطرح شده است ، در وقت مقرر نپردازد ، به محض اعلام ذینفع ( مضومن له یا کسی که ضمانت به نفع او شده است مثل سازمان که درخواست ضمانت نامه کرده است ) مبلغ قید شده در ضمانتنامه بانکی را پرداخت کند .

ویژگی های ضمانت نامه بانکی

ضمانت نامه بانکی یک سری ویژگی دارد . ویژگی های ضمانت نامه بانکی از قرار زیر است : 

- اولا ضمانت نامه بانکی یک تعهد غیر قابل برگشت است . یعنی بانک ضامن نمی تواند بعد از تعهد و قبول ضمانت نامه ، از تعهد خود سر باز بزند . 

- دوما ضمانت نامه بانکی از قرارداد پایه مستقل است و تنها در صورت مطالبه وجه الضمان از طرف ذینفع قابل پرداخت است . 
- سوما ضمانت نامه بانکی غیر قابل انتقال است و ذینفع ضمانت نمی تواند آن را به دیگری منتقل کند . بنابراین ضمانت نامه بانکی تنها زمانی قابل استفاده است که خود ذینفع ( کسی که ضمانت به نفع او شده است ) طبق مواد ضمانتنامه بانکی ، درخواست کند . 

” ضمانت نامه بانکی تنها در صورت مطالبه وجه الضمان از طرف ذینفع قابل پرداخت است “

مندرجات ضمانت نامه بانکی

آنچه باید در ضمانت نامه درج شود را مندرجات ضمانت نامه می گویند . مندرجات ضمانت نامه بانکی از قرار زیر است :

- مشخصات و نشانی مشتری ( کسی که درخواست ضمانت می کند ) و ذینفع ( کسی که بانک به نفع او ضمانت می کند ) 
- نام موسسه اعتباری و مشخصات شعبه صادر کننده ضمانت نامه بانکی 
- شماره ، و موضوع رابطه پایه که ضمانت‌نامه بر اساس آن صادر می‌شود.
- وجه ضمان نامه یا وجه الضمان به حروف و به عدد
- تاریخ صدور ضمانت نامه 
- تاریخ خاتمه اعتبار ضمانت نامه 
- رویدادی که باعث خاتمه اعتبار ضمانتنامه بانکی می شود 
- تمبر مالیاتی
- ثبت ضمانت نامه بانکی در سامانه سپام و اخذ شماره از سامانه برای ضمانت نامه مورد نظر 

نحوه تهیه ضمانت نامه های بانکی

بانک با صدور ضمانتنامه بانکی تعهد می نماید درصورتیکه متعهد(ضمانتخواه/ مضمون عنه) تعهدات پیش بینی شده موضوع ضمانتنامه را در مواعد معین نپردازد و یا اینکه از انجام صحیح و به موقع تعهدات خود به هر علت خودداری نماید، به مجرد اعلام ذینفع (مضمون له و یا سازمانی که ضمانتنامه در قبال او صادر می شود) قبل از انقضای سررسید، وجه الضمان یا مبلغ قید شده در ضمانتنامه را در وجه ذینفع (مضمون له) بپردازد.

مدارک مورد نیاز جهت صدور ضمانت نامه بانکی:

درخواست کتبی ضمانت خواه.

اشخاص حقوقی

1. تصویر اساسنامه
2. تصویر شرکت نامه (در مورد شرکت های غیر سهامی)
3. روزنامه های رسمی حاوی ثبت شرکت (آگهی تأسیس و ثبت آخرین تغییرات در ارکان شرکت و ثبت انتخاب هیأت مدیره و صاحبان امضای مجاز شرکت و مدت اعتبار آنها)
4. تصویر کلیه صفحات شناسنامه مدیر عامل و اعضای هیأت مدیره
5. تصویر کارت ملی مدیر عامل و اعضای هیأت مدیره
6. لیست سهامداران عمده و درصد سهام آنها
7. آخرین اظهارنامه مالیاتی شرکت
8. گزارش بازرس قانونی و حسابرس شرکت مربوط به سه دوره مالی گذشته (در خصوص شرکت های وابسته و تحت پوشش دولت پذیرفته شده در بورس)
9. تصویر مجوز فعالیت (کارت بازرگانی، پروانه بهره برداری و)
10. آخرین تراز آزمایشی شرکت
11. صورت های مالی حداقل سه دوره قبل و صورت های مالی حسابرسی شده سال ماقبل توسط حسابرسان معتبر عضو انجمن حسابرسان خبره ایران
12. مفاصا حساب مالیاتی (در موارد لزوم وفق ضوابط)

اشخاص حقیقی:

1. تصویر کامل صفحات شناسنامه متقاضی
2. تصویر کارت ملی
3. تصویر مجوز فعالیت (کارت بازرگانی، جواز کسب و …) برای صاحبان مشاغل و تصویر آخرین فیش حقوقی و معرفی نامه شغلی برای سایر متقاضیان
4.  
5. تصویر اسناد مالکیت/ سرقفلی/ اجاره محل کار (در مورد صاحبان مشاغل)
6. مفاصا حساب مالیاتی (در موارد لزوم وفق ضوابط)

مدارک خاص:

جهت دریافت ضمانت نامه علاوه بر موارد عمومی بالا مدارکی نیز با توجه به نوع ضمانت نامه به شرح ذیل لازم خواهد بود:

انواع ضمانت نامه ها : اخذ رتبه شرکت های پیمانکاری از متقاضی (رتبه بندی شرکت های پیمانکاری توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی، دفتر امور مشاوران، سازندگان و پیمانکاران منتشر می گردد.) (ویژه اشخاص حقوقی)
ضمانتنامه شرکت در مناقصه : تصویر آگهی شرکت در مناقصه
ضمانتنامه شرکت در مزایده : تصویر آگهی شرکت در مزایده
ضمانتنامه انجام تعهدات : تصویر پیش قرارداد مابین کارفرما و پیمانکار، لاشه ضمانتنامه شرکت در مناقصه، نامه از طرف کارفرما مبنی بر برنده شدن در مناقصه
ضمانتنامه پیش پرداخت : تصویر قرارداد مابین کارفرما و پیمانکار
ضمانتنامه استرداد کسور وجه الضمان : تصویر قرارداد مابین کارفرما و پیمانکار، مدرکی از طرف کارفرما مبنی بر اتمام مرحله ای از قرارداد. 

انواع وثایق قابل قبول برای صدور ضمانت نامه و ظهرنویسی به شرح ذیل می باشد:

درجه 1:

 وجه نقد، طلا، اسناد خزانه، اوراق قرضه دولتی، اوراق مشارکت منتشره بر اساس مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، سپرده سرمایه گذاری مدت دار، حساب های پس انداز قرض الحسنه نزد بانک، گواهی های سپرده های سرمایه گذاری مدت دار ویژه عام و خاص، اوراق قرض الحسنه یا حساب های ارزی شامل حساب های سپرده سرمایه گذاری مدت دار ارزی و قرض الحسنه جاری و پس انداز ارزی نزد بانک صادر کننده ضمانت نامه 

درجه 2:  

اموال غیر منقول، سهام شرکت هایی که در بورس و فرابورس پذیرفته شده باشد، حساب سپرده سرمایه گذاری مدت دار متقاضی نزد سایر بانک‌ها.

درجه 3 :

سفته به تعهد مشتری و تعهد تضامنی شخص یا اشخاص ثالث، قراردادهای ثبتی یا عادی متضمن تعهد یا ضمانت شخص یا اشخاص ثالث.

توجه: در مورد شرکتهای تحت مدیریت دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی و شرکتهای وابسته به آنها، بانک می تواند سفته شرکت با نهاد در وجه بانک را قبول نماید.

برای صدور ضمانت نامه پرداخت حداقل ‌ده درصد سپرده نقدی به عنوان پیش پرداخت الزامی خواهد بود، اما ضمانت نامه‌های مربوط به شرکت در مناقصه و یا مزایده و همچنین ضمانتنامه‌هایی که به پشتوانه سپرده‌های سرمایه گذاری صادر گردند از پرداخت سپرده نقدی معاف می باشند.

ضمانتنامه های بانکی غیرقابل انتقال بوده و فقط توسط شخص مندرج در متن ضمانتنامه به عنوان ذینفع قابل استفاده می باشد.
ضمانتنامه بانکی تعهد غیر قابل برگشت بانک به عنوان ضامن به ذینفع ضمانت نامه بوده که مستقل از قرارداد پایه و صرفاً در صورت مطالبه از سوی ذینفع مطابق با متن ضمانتنامه، قابل پرداخت خواهد بود . 
صدور ضمانت نامه به نفع گمرکات کشور به منظور پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و ترخیص کالا طبق نمونه های تهیه شده از طرف گمرک ایران با رعایت ضوابط مربوطه امکان پذیر خواهد بود.

نحوه تمدید ضمانت نامه بانکی:

ضمانت نامه دارای سررسید معین است که طبق نظر کارفرما و با توجه به موضوع مورد ضمانت و طرح مربوط به آن مشخص می گردد. معمولاً سررسید ضمانت نامه های صادره حداکثر یک سال بوده و در طرح ها یا برنامه های با طول زمانی بیش از یک سال، ضمانت نامه های مربوطه یک ساله صـادر گردیده و در سـررسید ضمـانت نامه (در طول اجـرای طرح یا برنامه ) تمـدید می گردد.

تمدید ضمانت نامه منوط به اخـذ موافقت کتبی ذینفع و ضمانت خواه مبنی بر تمدید تاریخ سـررسید ضمانت نامه و پرداخت کارمزد تمدید و تأمین وثائق مـورد نظر بانک (در صورت تغییر وثائق مورد نظر بانک) می باشد. تعهـد بانک در قبال ضمانت نامه های صادره حداکثر تا سررسید ضمانت نامه بوده و در صورتی که تا قبل از سررسید ضمانت نامه، دستوری مبنی بر تمدید و یا ضبط ضمانت نامه از طرف ذینفع کتباً به بانک واصل نگردد، پس از سررسید ضمانت نامه، بانک تعهدی در مقابل ذینفع ندارد.

نحوه تقلیل ضمانت نامه بانکی:

مبلغ ضمانت نامه طبق درخواست ذینفع قابل تقلیل می باشد و بانک به محض دریافت درخواست کتبی مضمون له (ذینفع) دایر بر تقلیل ضمانت نامه، نسبت به صدور اسناد تقلیل و ارسال تقلیل نامه جهت اطلاع ذینفع و ضمانت خواه (مضمون عنه) اقدام می نماید.

ضمانت نامه های بانکی فقط در شرایط ذیل باطل می گردند :
الف) اعلام کتبی ذینفع مبنی بر ابطال و خاتمه صدور ضمانتنامه. 
ب) حصول شرایط خاص و مقرر در ضمانت نامه، بر مبنای ارائه سند یا اسنادی که در متن ضمانت به منظور انقضای ضمانت نامه مشخص می گردد.

لینک کوتاه

برچسب ها :